ચીનમાં ‘bird-semen’ ડિસ્ક્લેઈમર વાળા નવી વાયરસ ફેક છે — સત્ય શું છે

 આપણે છેલ્લી તાજેતરમાં સોશિયલ મિડિયા પર એક અજીબ દાવો જોયો — કે “ચીને સ્વીકાર્યુ કે નવી વાયરસ ફૂટ પડી છે, કારણ કે એક માણસે ‘bird semen’ (પંખીનો રેણુ) પેલી લીધું.” Screenshot અને હેડલાઇન ખૂબ જ ચોંકાવનારી હતી. પરંતુ — ધ્યાન રાખો. 

શું કહીએ છે fact-checkers

અનેક independent fact-check વેબસાઈટોએ તપાસ કરી છે, અને કોઈ એવી આરોગ્ય સંસ્થા (જેમ કે World Health Organization — WHO) કે વૈજ્ઞાનિક સંશોધન ન્યુનતમ રીતે પણ આ દાવાનો સમર્થન કર્યું નથી.

“bird-semen” term માટે કોઈ વિજ્ઞાનિક અથવા મેડિકલ સાક્ષર ઉપલબ્ધ નથી — એટલે કે, આ શબ્દ પણ આધાર વિનાનો છે.

જે પોસ્ટ્સ આ વિવાદ ફેલાવે છે — કઈક “satire” અથવા “click-bait” હોઈ શકે છે. ઘણા લોકો માત્ર headline જોઈને share કરે છે, વાસ્તવિકતાની તપાસ કર્યા વગર.

➤ વૈજ્ઞાનિક અને વૈદિક દૃષ્ટિકોણ

કોઈ પણ બેંદ પર થયેલી નેવું વાયરસ outbreak જાહેર કરવા માટે ઘણા પગલાં જરૂરી છે — સંશોધન, રિપોર્ટ, સ્વીકૃતિ. આવું કોઈપણ credible રીતે થયું નથી.

કોઈ ખાસ પ્રકારના “bird semen”-based zoonotic (પશુ → માણસ) વાયરસ અંગે પંચાયેલું કે વૈશ્વિક આરોગ્ય સંસ્થા દ્વારા સ્વીકૃત માહિતી ઉપલબ્ધ નથી.

➤ કેમ ફેલાય છે આવી ફેક્સ ન્યુઝ

1. Sensationalism — “અપ્રાકૃતિક” અને “અનેક આશ્ચર્યજનક” દાવો લોકોનું ધ્યાન ખેંચે છે અને share/trending ઝડપથી થાય.

2. જાહેરાત & Trolls — કેટલાક લોકો, ગ્રુપો, અથવા “meme-pages” માટે અસલી અને ભયજનક હેડલાઇન બનાવી ને traffic મેળવવા.

3. હકીકત તપાસ ન કરવી — લોકો માત્ર headline અને screenshoot જોઈને share કરી દે છે, “verify” કર્યા વિનાના.

➤ શું કરી શકાય?

એવી કોઈ પણ ન્યૂઝ કે ખબર જો વાંચો કે “શocking / sensational / unbelievable” લાગે — તો પહેલા credible news sources કે fact-check websites — તપાસો.

Joke, satire, meme કે clickbait એટલે ન અડા જશો.

જો મિત્ર કે ભાવનાત્મક post share કરવા કહે — વિનંતી કરો કે સહેલાઇથી share ના કરો, verify કરો.

સંક્ષિપ્તમાં

પંખીનું રેણુ ખાવીને નવું વાયરસ ફેલાયું — જે દાવો હાલમાં ઇન્ટરનેટ પર વાયરલ છે — એ કોઈપણ સાચા વૈજ્ઞાનિક પુરાવો વગરનું, સંપૂર્ણ ફેક છે.

#fakeNews #VirusHoax #FactCheck #ChinaVirus #BirdSemenMyth #Misinformation #HealthNews #CheckBeforeYouShare #StopFakeNews